خبرگزاری

مشروح پرسش خبرنگاران و پاسخ رئیس سازمان حج و زیارت در نشست خبری با رسانه های داخلی و خارجی مورخ 13 خرداد سال 1395 با موضوع گزارش تلاش های صورت گرفته برای اقامه حج ابراهیمی و کارشکنی های عربستان نسبت به موضوع حج زائران ایرانی به شرح ذیل بود:

خبرنگار روزنامه الاتحاد امارات : آقای عادل الجبیر شب گذشته در اظهاراتی گفت مشکل ما با ایران حل شد مشکل صدور ویزای الکترونیک در داخل ایران حل شد و قضیه مسائل حمل و نقل هوایی قبول شد. بعضی از مسائل بخاطر قطع روابط دیپلماسی بین دو کشور وجود دارد که گفتیم یک هیئت دیپلماسی می تواند همراه زائران باشد. اختلاف ما مسائل تظاهرات و دعا بود. یک روز ولیعهد عربستان درباره اجتماع ایرانی ها در برنامه دعای کمیل به خبرنگاران نظرش را گفت که خیلی خوب است. اختلاف عربستان و ایران چیست، در حالی که عربستان گفته ویزا را داخل ایران می دهد و هواپیمای ایرانی هم می تواند استفاده شود؟

رئیس سازمان حج و زیارت: به نظر می آید عربستان مسائل حج تمتع و حقوق زائران عزیز را از پنجره ذره بینی چند جداره سیاسی می بیند. به نظر می آید آقای عادل الجبیر هم نقش وزارت خارجه را ایفا می کند و هم نقش سخنگوی وزارت حج عربستان را و در مورد حج هم ایشان نظر می دهد. بله، موضوع دعای کمیل در این مذاکرات مطرح شد و بنده به وزیر حج گفتم اگر واقعا صداقت در گفتارتان دارید اگر نگاهتان سیاسی نیست اگر حداقل اراده ای در عربستان برای پذیرش زائران ایرانی وجود دارد چرا اینقدر با زمان بازی کردید؟! مگر ما تجربه 20 سال امضای تفاهم نامه ای را نداریم همان متن را بیاورید امضا کنیم. در دور اول مذاکرات به وزیر حج سابق گفتیم چرا اینقدر زمان را دارید از دست می دهید؟ متن تفاهم نامه ای که 20سال امضا شده است را اگر واقعا مسئله را سیاسی نمی بینید و اراده تان صد عن سبیل الله نیست بیاورید متن تفاهم نامه را امضا کنیم و ما حاضریم بدون هیچ گونه ملاحظه ای امضا کنیم البته بحث های تأمین امنیت با توجه به فاجعه منا مورد تأکید ماست. امروز یک حادثه ای همچون زلزله، سیل و یا انفجاری در یکی از کشورهای دنیا اتفاق می افتد، دهها بیانیه از سوی وزارت خارجه کشورها صادر می شود که در آن کشور امنیت شهروندان تأمین نمی شود و مردم از سفر به آن کشور پرهیز کنند. مگر ما چه گفتیم؟ گفتیم دیه شهدای منا را مشخص کنید. دراحکام فقه شیعه و اهل سنت در خصوص قتیل الزحام با توجه به اینکه این شهدا در ازدحام جمعیت با سوء تدبیر شما به شهادت رسیدند با ید دیه اینها از بیت المال شما مشخص شود. موضوع دعای کمیل را مطرح کردند، بنده به وزیر حج اعلام کردم تنها جایی که ما با شما مشکل نداریم موضوع دعای کمیل است. در طول 15 سال گذشته ما یک مورد دستگیری در دعای کمیل نداشتیم. وزیر سابق حج اهل مدینه است. ایشان می گفت کنجکاو بودم ببینم این دعای کمیلی که ایرانی ها برگزار می کنند چیست. چون اهل مدینه بودم شب جمعه ای آمدم کنار قبر پیامبر(ص) و از دور به عنوان وزیر حج نظاره گر بودم. دیدم زائران شما با چه نظمی و انضباطی و اخلاق و ادب اسلامی نشستند و دعا را خواندند و یک مورد شعار سیاسی در این مراسم نداشتید. بعد از اتمام دعا زائران شما بلند شدند و محل برگزاری دعا را تمیزتر از زمانی که نشسته بودند به ما تحویل دادند. عین جمله وزیر حج است که گفت آقای اوحدی من به شما تبریک می گویم که زائران جمهوری اسلامی الگو و سرآمد زائران دیگر کشورها هستند. آیا باید با الگوی نظم اینگونه رفتار کنید و اینقدر مانع تراشی کنید. به وزیر حج گفتم سال پیش که 4 دعای کمیل را با مجوز برگزار کردیم آیا موردی از دستگیری داشتیم و یا غیر از تعلیمات و مقررات شما در مراسم دعای کمیل و برائت داشتیم؟ اما همین سال پیش ما 40 مورد دستگیری زائران را در اماکن مقدس مثل بقیع و مسجدالحرام داشتیم. چرا شما با یک بازی سیاسی می خواهید همه چیز را گره بزنید و اینها صرفا بهانه های واهی است . یک نکته را هم بگویم در خصوص ویزای الکترونیکی بر خلاف آنچه آقای عادل الجبیر گفتند صدور ویزای الکترونیک فرآیند پیچیده ای دارد باید اطلاعات یکصد قرارداد در برنامه نرم افزاری وارد شود تا تبدیل به ویزای الکترونیکی شود موضوعاتی از قبیل اقامت زائران، ساعت های پرواز، شرکت حمل و نقل زمینی در عربستان، شرکتی که 8 ذیحجه زائران را به عرفات انتقال می دهد، هتل محل اقامت، نام روحانی و مدیرکاروان، آشپرخانه، قراردادهای ایام تشریق و .... . در واقع حدود 100 قرارداد باید جمع بندی اش در نرم افزار مسار الکترونیکی وارد شود تا بتوانیم ویزا بگیریم. وارد کردن این قراردادها حداقل یک ماه طول می کشد. ظاهراً آقای الجبیر علی رغم اینکه مسئول سیاسی کشور است از روند صدور ویزای الکترونیکی خیلی خبر نداشتند که توقعشان این است که قراردادهایی که بسته نشده ، قراردادهایی که حداقل زمان 20 روزه ای برای بستن آنها لازم است می بایستی در سیستم ویزا وارد شود که شما حتی ویزای کمیته های عقد این قراردادها را صادر نکردید، مگر قراربود بعد از حج اطلاعات را در مسار الکترونیکی وارد کنیم؟!!

تلویزیون TRT ترکیه : مسئولیت شرعی عدم اعزام زائران با کجاست و در این خصوص چه اقداماتی صورت گرفته است؟

رئیس سازمان حج و زیارت: در خصوص حق شرعی که اشاره کردید، بد رفتاری ها و بداخلاقی هایی را در طول سنوات گذشته شاهد بودیم و امروز در اوج خودش می بینیم که صرفاً بدلایل سیاسی شاهد محروم شدن زائران ایرانی شدند. باید چاره اندیشی کنیم. اعتقاد ما این است که مسجدالحرام متعلق به همه مسلمانان است، مسجدالنبی(ص) و شهر پیامبر(ص) متعلق به همه مسلمین است. رفتار سعودی ها باعث شد مراجع عظام تقلید مواضع خودشان را با توجه به نوع رفتار سعودی ها و نبودن امنیت و حفظ عزت و کرامت زائران اعلام کنند. به سعودی ها اعلام کردیم که در دنیای تکنولوژی امروز حتی در اروپا مشاهده نمی شود که بخواهند چمدان یک خانمی که وارد کشور می شود را 5 مرد بازرسی کنند. چرا اجازه می دهید مأمور گمرک شما چمدان زن زائر مسلمان را بازرسی کند؟ چرا از ایکس-ری استفاده نمی کنید؟ نکته دیگر اینکه به وزیر حج اعلام کردیم که شما قرآن زائر را از کیف او بر می دارید و یک مأمور بی سواد شما قرآن را پرت می کند و می گوید این قرآن ایرانی ها است که وزیر حج گفت اینها تصرفات و برخوردهای شخصی است. به نظر می آید عربستان باید پاسخگو باشد. کشورهای اسلامی هم باید چاره اندیشی جدی برای برگزاری حج داشته باشند که ما شاهد اینگونه تبعیض ها در پذیرش زائران نباشیم. برای رسیدن به هدف اعزام زائران به حج تمتع، حتی نماینده ای از سوی بعثه مقام معظم رهبری به ترکیه فرستاده شد. با مسئولین ترکیه تماس گرفته شد که از طریق هماهنگی کشور ترکیه از سعودی ها بخواهیم که این راه را نبندند. حتی وساطت و میانجیگری و تلاش های کشور ترکیه بعد از دو تماس که با وزیر حج انجام شد، نتیجه ای نداشت. همه اینها نشان از این دارد که عزم دولت عربستان صد عن سبیل الله و عدم پذیرش زائران ایرانی بود. امیدواریم برای سال های بعد تلاش دیپلماسی که در کشورهای دنیا صورت می گیرد، تلاش سازمان همکاری های اسلامی، تلاشی که آقای ایاد مدنی داشتند قطعا باید پیگیری جدی شود و بخواهیم که عربستان پاسخگو باشد. وظیفه عربستان میزبانی و تأمین امنیت زائر و حفظ عزت و کرامت آنان است.

خبرنگار شبکه الجزیره قطر: با توجه به کارشکنی های عربستان، با اتفاقاتی که رخ داد آیا برنامه ای برای حل و فصل موضوع دارید؟ آیا می خواهید مذاکرات دیگری با عربستان داشته باشید یا در برنامه هست؟ بنظر شما تا چه حد مسائل سیاسی پشت پرده مسأله حج هست؟

رئیس سازمان حج و زیارت: ضمن گرامیداشت یاد شهدای منا و با یادآوری رفتار سعودی ها در خصوص این فاجعه . سفیر یکی از کشورها که 100 نفر از زائران آنها به شهادت رسیده بودند می گفت بعد از 4 ماه از وقوع حادثه 46 نفر اسامی به ما دادند که اینها در مقبره الشهدای مکه دفن شده اند و از وضعیت 54 زائر هنوز خبر نداشتند. دو سه هفته پیش پاکستان تعداد شهدای منای آن کشور را که عربستان 345 نفر اعلام کرده بود 546 نفر اعلام کرد و عربستان در خصوص اینگونه موارد پاسخگویی به کشورهای دنیا نداشت.  ما تمامی راه هایی که فکر می کردیم باید منتج به نتیجه شود را بکار بستیم بعضا تلاشی که می کردیم مورد انتقاد قرار می گرفت بدلیل اینکه مردم ما واقعا مطالبات داشتند. عزت و کرامت زائران برای ما یک اصل است. ما آنچه را باید انجام می دادیم شفاف عمل کردیم. 5 ماه تأخیر در مذاکرات وجود داشت که حتی یک ساعت آنهم از سوی ما نبود. ما شفاف پیشنهادات و مطالباتمان را اعلام کردیم و گفتیم اگر نسبت به پیشنهادات ما نقدی دارید بیان کنید ولی پیشنهادات ما را در متن قرارداد بیاورید. اما شرایط مذاکرات مثل در بسته ای بود. موانع مختلفی ایجاد می کردند و حاضر نبودند که در این موانعی که ایجاد کردند هیچ روزنه امیدی وجود داشته باشد. پیشنهادات ما مکتوب اعلام شده و مستندات وجود دارد که طی نامه رسمی به وزارت حج عربستان اعلام شده است که امیدواریم شاهد تغییر رفتار جدی مقامات سعودی برای عمره و حج سال بعد باشیم و همانطور که خداوند حج را حق شرعی بندگان خودش دانسته ، دولت عربستان هم بخشی از این حقوق را به رسمیت بشناسد.

خبرنگار باشگاه خبرنگاران: صراحتاً آن 5 بند منفی تفاهم نامه را اعلام کنید. انصراف دهندگان از حج تا الان چند نفر بودند؟ اعلام کردید که سال آینده حج خواهیم داشت و سهمیه امسال را می گیریم، چه برنامه ریزی هایی برای سال آینده دارید؟

رئیس سازمان حج و زیارت: پنج بندی که کشور عربستان به عنوان محدودیت جدی اعلام کرده است شامل: یک- ممنوعیت استفاده از پرچم جمهوری اسلامی ایران در اماکن محل استقرار زائران و ایام تشریق و اتوبوس ها و ... است. زائران وقتی تردد می کنند پرچم می تواند وسیله اطلاع رسانی به زائر باشد. چرا عربستان این محدودیت را فقط برای ما قائل شده است؟ دو- دخالت در ساختار تشکیلاتی که بعنوان یک محدودیت جدی باید اسامی بعثه و ستاد سازمان حج با سوابق اجرایی را به آنها بگوییم. ما می خواهیم حج را انجام دهیم به عربستان چه ربطی دارد که با چه ساختاری می خواهیم انجام دهیم؟ این مسئله قبلا سابقه نداشته است. سه- محدود کردن مرکز پزشکی حج و زیارت برخلاف آنچه امروز به عنوان محدودیت و ممنوعیت است. پیش بینی ما این بود که آنها درخواست کنند که مرکز پزشکی حج و زیارت بصورت جدی تر از گذشته فعال باشد، با توجه به اینکه فاجعه منا را در سال قبل داشتیم. آنها گفتند امسال در منا و عرفات نباید درمانگاه داشته باشید. سال گذشته حضور مرکز پزشکی حج و زیارت باعث شد تا 600 زائر ایرانی و زائر دیگر کشورها در فاجعه منا نجات پیدا کنند که مستندات آن موجود است. ممنوعیت دیگر این بود که همه کشورها حق دارند داروهای لازم را با خود همراه داشته باشند تا بصورت رایگان در اختیار زائران شان قرار دهند که در این خصوص محدودیت برای ما قائل شدند. زبان زائر ما فارسی است. اگر ما برای زائر سن بالای خود امکانات پزشکی فراهم کنیم بهتر از آن است که او را به همراه یک مترجم به مراکز درمانی سعودی بفرستیم.  چهار- برگزاری دعای کمیل و برائت را به عنوان یک ممنوعیت آورده بودند اما در بحث های ما همانطور که در بیانیه وزارت حج هم دیدید اشاره ای به آن نکرده بودند بدلیل اینکه خود آنها هم متقاعد شدند که مشکل ما با آنها دعای کمیل نیست. زائر از کشورش آمده و می خواهد یک مراسمی که در کشور خودش هم انجام می داده را یک شب در کنار قبر پیامبر(ص) بجا آورد، دعایی که یک کلمه از آن سیاسی نیست و همانطور که یکی از خبرنگاران اشاره کردند ولیعهد عربستان نیز که سی دی دعای کمیل را گوش داده بود گفته بود که این دعا عجب فضای معنوی دارد. اصلا این مسائل مطرح نبود و اینها فقط کشیدن دیوارهای متعدد مقابل مجموعه حج و زیارت بود که در واقع زائران را از حج محروم کنند. پنج- در خصوص خدمات کنسولی ما خواستیم که آنها مسئله را در قرارداد قید کنند ولی بر خلاف جمله ای که آقای الجبیر گفتند سعودی ها بیان کردند می نویسیم خدمات کنسولی ارائه می کنیم و به همین اکتفا کردند. ما به آنها گفتیم سال گذشته ما با وزیر شما تفاهم نامه ای امضا کردیم. در موسم حج ، دو روز بعد از ورود ما به عربستان وزیر حج درخواست ملاقات کرد. در آن ملاقات گفتند علی رغم اینکه ما این تفاهم نامه را امضا کرده ایم ولی وزارت کشور این چند مورد را ممنوع اعلام کرده است. گفتیم آقای وزیر شما امضا کردید، که گفتند وزارت کشور بالاتر از ماست. به آنها گفتیم شما می گویید خدمات کنسولی را می نویسید ولی مستندات وزارت خارجه ما را نمی آورید! چه تضمینی وجود دارد برای اینکه خدمات کنسولی را ارائه دهید؟ شما(وزیر حج سابق) نوشتید که ویزای هیئت ایرانی را صادر کنید هیئت به دبی رفت ولی اعلام شد که وزارت خارجه سعودی اعلام کرده که دستورالعملی نداریم. چه تضمینی وجود دارد که خدمات کنسولی بدون مستندات و بدون هیچ تضمینی ارائه شود؟ تا این لحظه با اخبار موثق اعلام می کنیم که هیچگونه تفاهمی میان وزارت خارجه عربستان و کشور سوییس امضا نشده است و همه این موارد نشانگر تناقض در گفتار و رفتار مقامات سعودی است.

در خصوص حج سال آینده هم قطعا همانطور که برای حج امسال همه تلاش و عزم خود را بکار بردیم تا این حق از مردم سلب نشود که متاسفانه زائران ما را از حج محروم کردند برای سال آینده هم برنامه ریزی می کنیم که نمونه آن همین کنفرانس خبری است که برگزار کردیم و وظیفه ماست که اطلاع‌رسانی کنیم تا عربستان بداند باید هزینه بسیار سنگینی را برای محروم کردن زائران پرداخت کند. مگر خداوند نفرموده است که در پذیرش زائران نباید تبعیض باشد و کعبه اولین خانه ای است که برای مردم بنا شده است؟!

در خصوص تعداد انصراف دهندگان با دو فراخوانی که داشتیم تعداد 25 هزار نفر ثبت نام اولیه را انجام دادند، علی رغم اینکه هیچ افق روشنی وجود نداشت. بعد از صحبت های موهن خطیب جمعه مسجدالحرام که آن حکم موهن را اعلام کرد، نگرانی ها در مردم بیشتر شد و از مجموعه 25 هزار نفر حدود 15 هزار نفر انصراف دادند. پیش بینی ما این بود که کارشکنی های عربستان ممکن است منجر به این فضا شود لذا با تعاملی که با بانک ملی داشتیم قرار شد تا حسابی به نام خود زائران افتتاح شود و زائران قسط اول هزینه سفر خود را در این حساب واریز کنند و امروز زائران برای دریافت مبلغ قسط اول مشکلی ندارند و سود متعارف بانکی به مبلغ آنها اضافه شده است. البته متقاضیان مبلغ ودیعه اولیه خود را از بانکها پس نگیرند تا اولویت آنان همچنان برای اعزام در سال های آینده پایدار بماند.

خبرنگار تلویزیون الاتجاه کشور عراق : سال 76 رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص جداسازی حج و مناسک آن از روابط دو جانبه با توجه به رفتارهای عربستان گوشزد کرده بودند، چرا در سازمان حج و زیارت این مسئله پیگیری نشد ؟ سال گذشته بعد از حادثه منا بسیاری از رسانه موضوع تحویل حج به مدیریت کشورهای اسلامی را خواستار شدند. چرا در مجامع بین المللی این موضوع پیگیری نشد؟ چرا خارج از بحث های فقهی و عرفی روابط دو جانبه موضوع در دادگاه های بین المللی پیگیری نشد؟

رئیس سازمان حج و زیارت: در خصوص پیگیری حقوق شهدای منا و فرمایشی که رهبری تأکید فرمودند که حج و فرائض دینی نباید به مسائل سیاسی گره بخورد، این مسئله راهبرد سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری است و همیشه از اینکه نوع گفتار و صحبت و مواضع ما شائبه سیاسی داشته باشد، اجتناب کردیم. اما مسئول بلندگوهای عربستان نیستیم که این فریادها و این جنگ های رسانه ای که ایجاد کردند را سیمش را قطع کنیم. ما مسئول گفتار امام جماعت مسجد الحرام که بسیار توهین آمیز مسلمانانی که شهادتین خودشان را گفته اند و مسلمانانی که بر اساس احکام شرعی حق تشرف دارند را اعلام کند که خون شیعه حلال است. چرا یکبار نشنیدید که آقای عادل الجبیر، وزارت حج عربستان و مجموعه های دینی آنجا موضعی در مقابل این افراد داشته باشند ؟ اینها باعث نگرانی مردم می شود. مشکلات امروز زائرین با عربستان همین مطالب است. این باعث نگرانی میان مراجع عظام تقلید می شود. مقام معظم رهبری همیشه فرمودند که حج از روابط سیاسی باید جدا باشد بهمین علت هم حضور هیئت سازمان حج و زیارت بیانگر موضع ما بود. ما به حج اصلاً سیاسی نگاه نمی کنیم و در واقع وقتی در خصوص صدور ویزای هیئت شاهد مشکلاتی بودیم و یا بد اخلاقی ها در ادب سیاسی و اخلاق سیاسی را در پذیرش هیئت رسمی کشور در دور اول مذاکرات دیدیم، خویشتنداری کردیم تنها با همان نگاهی که اشاره فرمودید. رهبری همیشه تأکید فرمودند که همه تلاش ها برای اقامه حج باید صورت پذیرد. درخصوص پیگیری حقوقی شهدای منا بر اساس فرمایش معظم له ، دستگاه دیپلماسی کشور مسئولیت پیگیری حقوقی فاجعه منا را بر عهده دارد. دستگاه دیپلماسی، دادستانی کل کشور، قوه قضائیه جلسات متعددی داشتند و کارهای بسیار خوبی انجام شده است آنهم در فضای قطع روابط سیاسی که محدودیت هایی را دولت عربستان ایجاد می کند. در شرایط فعلی وکلای عربستان با توجه به محدودیت ها و فشاری که به آنها وارد می شود ،حاضر نیستند در این خصوص همکاری کنند. حتی وزارت امور خارجه سعی دارد تا  وکلای کشورهای دیگر را نیز در این خصوص بکار گیرد. این فرآیند در حال انجام است و امیدواریم به نتیجه مطلوب برسیم. همان طور که اشاره فرمودید بر اساس احکام همه فرق اسلامی دیه قتیل الزحام بعهده دولت عربستان است و آنها باید این دیه را پرداخت کنند و امیدواریم همانگونه که وزیر حج در ملاقات ها وعده داد، آنها به این موارد پایبند باشند.

خبرنگار خبرگزاری ایکنا : ارتباط با بعثه سایر کشورها همیشه جزء سیاست های کاری سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبری بوده است. در اتفاقی که افتاد از بعثه دیگر کشورها و مسئولان کشورهای دیگر چه توقعی دارید،  چون ممکن است این اتفاق برای کشورهای دیگر هم بیفتد؟

الان ما قراردادهای ده ساله در عربستان داریم، چه بار و هزینه ای بخاطر این مسائل به ایران تحمیل شده است؟

رئیس سازمان حج و زیارت: همه ساله در طول موسم حج با توجه به آیات قرآن که می فرماید بواسطه حج این اتحاد بزرگ فراهم شده است و مردم از اقصی نقاط دنیا به حج می آیند تا از برکات آن بهره مند شوند یکی از برکات حج ارتباط بعثه های کشورهای مختلف است. همه ساله کشور ترکیه یک میهمانی بزرگی در موسم حج برگزار می کند و بعثه های کشورهای مختلف دعوت می شوند. کشورهای عراق و کویت و دیگر کشورها هم همین مراسم را برگزار می کنند. دیدارهای بعثه به عنوان یکی از سنت های خوب در موسم حج مطرح است. یکی از موارد قابل تأمل در این قرارداد که رنگ و بوی قوی بسیار مشمئز کننده سیاسی داشت این بود که قید کرده بودند بعثه های ایران شامل بعثه مقام معظم رهبری و دیگر مراجع عظام تقلید، حق تماس با بعثه های دیگر کشورها را ندارند. اما در رابطه با مطلبی که فرمودید که از طریق ارتباط با دیگر بعثه ها رفتار سعودی ها اطلاع رسانی شود، قطعا بعثه رهبری مسیر خودش را طی می کند. ارتباط خوبی که با کشورهای دیگر داریم حتما این ارتباط را در راستای متقاعد کردن عربستان و دست برداشتن از رویه هایی که امسال تحمیل کردند، ادامه خواهیم داد.

در خصوص قراردادهای که با برخی هتل ها داریم تمهیداتی را فراهم کردیم و با شرکت های سعودی تماس گرفته شد همچنین نامه ای به وزیر حج عربستان دادیم که بدلیل اینکه آنها مانع حضور زائران ایرانی شدند، هرگونه خسارتی متوجه آنها خواهد بود. تعامل خوبی با شرکت های عربستانی داریم که بخش عمده هتل ها را در اختیار کشورهای دیگر قرار دهیم.

خبرنگار خبرگزاری ایسنا : زمانی که عمره لغو شد در جواب این سوال که آیا در مورد حج هم ممکن است با کارشکنی عربستان مواجه شویم فرمودید حج با قوانین دیگری همراه است و با سازمان کنفرانس اسلامی مواجه هستیم. در موضوع حج سازمان کنفرانس اسلامی چه دخالتی داشته و نقش آنها تا الان چه بوده است؟

رئیس سازمان حج و زیارت: ما همیشه با تأکید گفتیم که حج یک فریضه و واجب شرعی و عمره یک امر مستحب است. لذا اصلاً متصور  نبود که بخواهیم با رفتار ظالمانه دولت عربستان شاهد باشیم که زائرانی را که تنها خواسته آنها اقامه حج است از این حقوق حقه محروم کند. لذا در این راستا سازمان کنفرانس اسلامی یکی از ظرفیت های جدی هست که سهمیه حج کشورها را همین سازمان تعیین می کند و یکی از وظایف جدی آنها است که موضوع را بررسی کنند. این موضوع توسط دستگاه دیپلماسی کشور و سازمان کنفرانس اسلامی پیگیری خواهد شد. البته دبیر کل این سازمان نیز در راستای حل مسئله حج تلاش کردند که این تلاش ها راه بجایی نبرد اما قطعاً پیگیری ها برای حج زائران در سال بعد ادامه خواهد داشت.

خبرنگار خبرگزاری مهر: طبق صحبت ها به نظر می رسد که ما خیلی از موضع انفعال با عربستان وارد شدیم. سه موردی که اشاره کردید که در واقع به شدت از دولت عربستان شاکی هستیم ایستادیم که ببینیم موضع عربستان چیست. آیا فکر نمی کنید سیاست های ما باید قدری تغییر کند؟

رئیس سازمان حج و زیارت: با یک نگاه واقع بینانه به مذاکرات اینگونه به نظر می آید که اگر ما چنین تفاهم نامه یکطرفه ای را امضا کرده بودیم باید در مقام انتقاد قرار می گرفتیم که چرا موضع منفعلانه داشتیم. بهر حال در فضای مذاکرات که همه بداخلاقی ها از طرف عربستان بوده باید چه موضعی می گرفتیم غیر از اینکه برای اقامه واجب شرعی حج تلاش کنیم و بر حفظ عزت و کرامت زائران تأکید داشتیم. در طول 5 ماه گذشته تلاش کردیم که این حق را برای مردم محقق کنیم و یکبار ندیدید که از مواضع خود عقب نشینی کنیم. امروز همانطور که شاهد هستید سعودی ها در یک اقدام ناپخته عجولانه و سردرگم قبل از امضای تفاهم نامه اعلام کردند که ایران این تفاهم نامه را امضا کرده که همه جزء برنامه های سناریوی از پیش طراحی شده بود. مطمئن باشید اگر در طول سه چهار ماه گذشته اگر اولین بداخلاقی را دیده بودیم اعلام می کردیم که ما نمی خواهیم بیاییم، چه جنگ رسانه ای و تبلیغاتی را علیه ما آغاز می کردند. انگار در یک معرکه سیاسی و فضای تسویه حساب سیاسی قرار گرفته ایم. ما باید با کشوری که می دانستیم از ابتدا بازی سیاسی را با ما شروع کرده با خویشتنداری و عصبانی نشدن برخورد می کردیم که به اثبات برسانیم که این کشور عربستان است که مانع حضور زائران شده است. لذا اگر مسیر مذاکرات را یکبار تا به امروز مروز کنید می بینید که نه تنها موضع منفعلانه نداشتیم بلکه همیشه اعلام کردیم خواسته و مطالبه جدی ما حفظ عزت، کرامت و تضمین برای تأمین امنیت زائران و ارائه راهکار برای خدمات کنسولی است. البته 5 بند منفی تفاهم نامه هم بیانگر این بود که دولت عربستان از این بندها کوتاه نیامده و با محروم کردن زائران و صد عن سبیل الله ظلم بزرگی از سوی عربستان در تاریخ ثبت شد. سناریوی پیچیده عربستان اینگونه طراحی شده بود که هم زائر ما را برای انجام فریضه حج راه ندهند و هم هزینه آنرا به طرف ایرانی تحمیل کند که با هوشیاری و مواضع اصولی و قاطعی که گرفته شد، امروز عربستان است که بدهکار شده و باید پاسخگوی مجامع بین المللی و اسلامی در خصوص ظلمی که روا داشته است، باشد.